Gezonde strijd om zo min mogelijk energie te verbruiken

In januari 2022 en na anderhalf jaar bouwen zijn Ivo van Ling, zijn vrouw en hun twee zoons verhuisd naar een vrijstaande nieuwbouwvilla van ca. 300 m2 in Almere, die van alle moderne gemakken is voorzien. “Omdat in nieuwbouwwoningen geen gasaansluiting meer is toegestaan, hebben wij een volledig elektrische woninginstallatie aangelegd met een warmtepomp en een elektrische kookplaat en oven”, vertelt Ivo. “Op ons dak ligt een groot aantal zonnepanelen, waarmee we Nul-op-de-Meter of zelfs Min-op-de-Meter kunnen wonen. Bovendien heb ik samen met mijn oudste zoon Max een uitgebreid energieopslagsysteem (ESS) uitgewerkt en geïnstalleerd.”

“We beschikken over een grote huisaansluiting van 3x 40 Ampère en op ons dak liggen 45 zonnepanelen”, vertelt Ivo. “Natuurlijk kunnen deze panelen op een particuliere aansluiting worden aangesloten. Onaantrekkelijke salderingsmogelijkheden én het verdwijnen van deze regeling in de toekomst echter waren aanleiding om alvast een energieopslagsysteem te installeren. De stroom die wij terugleveren, kunnen wij in eerste instantie wegstrepen tegen de stroom die wij uit het net halen. Maar voor elke kWh stroom die wij extra terugleveren, krijgen we slechts € 0,05 terug. En dat terwijl wij € 0,65 betalen voor elke extra kWh die wij vrágen! In dit geval ligt het meer voor de hand om de stroom die we overhouden op te slaan in accu’s, voor later gebruik.”

Met het oog op de toekomst…

“Op dit moment is het energieopslagsysteem nog niet rendabel, bekent Ivo. “We staan nu (eind nov) ongeveer 4 MW aan stroom in de plus, maar dat maken we in de wintermaanden gemakkelijk op. In onze woning staat een warmtepomp van 13 kW en in de winter verbruiken we al gauw 30 tot 40 kWh per dag om onze leefruimtes te verwarmen. En dan is het nog niet eens écht koud.” Ook de warmtapwaterbereiding en elektrische keukenapparatuur zijn grote verbruikers, vertelt hij. “Als softwaredesigner heb ik bovendien een rack met IT-apparatuur staan. Het verbruik van bijvoorbeeld onze computers, televisies en telefoons valt hierbij in het niet.” Afgelopen zomer heeft Ivo de warmtepomp ook even gebruikt om de woning te koelen. “Maar dit kostte zoveel energie, dat we deze functie snel weer hebben uitgeschakeld. Vanaf 21 december worden de dagen weer langer, dus aan het eind van het jaar houden we waarschijnlijk een verwaarloosbaar aantal kWh over. Dat maakt het ESS nog niet lonend. Maar zodra de salderingsregeling verschraalt of verdwijnt, dan wordt het systeem ineens wel heel interessant.”

Niet op de plank

Ivo heeft lange tijd gezocht naar een passend energiesysteem voor zijn woning. “Een dergelijke ESS ligt namelijk nergens op de plank”, vertelt hij. “Ook niet bij Stroomwinkel. Daarom heb ik eerst heel gericht gezocht naar de benodigde producten hiervoor. Ik wilde absoluut geen Chinese producten, maar degelijke omvormers van bewezen kwaliteit. In dat geval blijft er eigenlijk maar één merk over: Victron. Omdat Stroomwinkel de nummer één leverancier van Victron in Nederland is, kwam ik hier als vanzelf bij uit.” Ivo heeft een elektrotechnische achtergrond en vindt het erg leuk om zelf technische issues uit te zoeken. “Toen de elektra-installateur van mijn woning aangaf een dergelijke complexe installatie niet aan te durven, heb ik samen met mijn oudste zoon de handschoen opgepakt. Max volgt inmiddels een dubbele bachelor aan de TU/e (Computer Science and Engineering en Electrical Engineering) en is zeer geïnteresseerd in informatica en elektrotechniek. Hij heeft me ontzettend goed geholpen bij het aanleggen en aansluiten van de diverse componenten.” De installatieschema’s, productvergelijking en vermogensbepaling heeft Ivo zelf voor zijn rekening genomen. “Daarna was het ‘slechts’ nog een kwestie van bestellen. De engineers van Stroomwinkel hebben de technische schema’s gecontroleerd en konden geen fouten ontdekken. Ook heeft Stroomwinkel een hele nette offerte gemaakt met een aantrekkelijke pakketkorting.”

Het energiesysteem

Aan de basis van het energiesysteem liggen tien lithium-ion-accu’s van 5 kWh (totaal: 50 kWh). “Ik wilde deze accu’s graag bij Stroomwinkel afnemen, maar zij waren helaas niet op voorraad”, aldus Ivo. “Daarom heb ik zelf accu’s geïmporteerd, die vergelijkbaar zijn met de LiFePO4-systemen van Stroomwinkel. Omdat ik gekozen heb voor een 3-fase ESS, omvat het Stroomwinkel-pakket drie Victron omvormers die de 48 Volt gelijkspanning van de accu’s omzetten naar 230 Volt wisselspanning voor mijn woninginstallaties. Voor de 45 zonnepanelen heb ik drie Victron MPPT zonne-laadregelaars geïnstalleerd, die de gelijkspanning van de zonnepanelen omzetten naar een lagere accuspanning.”

Aanvankelijk wilde Ivo het systeem installeren in de techniekruimte van zijn woning, waar ook de warmtepomp-binnendelen en elektrische boiler staan opgesteld. “Maar uiteindelijk heb ik uit veiligheidsoverwegingen toch besloten om het ESS in te bouwen in de schuur, vertelt hij. “Achteraf een goede beslissing, want de ventilatoren in de MPPT’s produceren op zonnige dagen nog best wat geluid.” De accu’s zijn opgehangen in een 19" rack en ook de MPPT’s en omvormers hangen netjes bij elkaar, zodat de (dikke en dure) bekabeling zo kort mogelijk uitgevoerd kon worden. “Bij de bouw van onze woning heb ik bovendien al dikke mantelbuizen laten aanleggen tussen de meterkast en schuur.”

Niet eens geknipperd

In maart 2022 heeft de familie Van Ling de installatie in gebruik genomen. “Tot nu toe bevalt het systeem goed; we merken er niets van”, lacht Ivo. “Ook niet tijdens afgelopen stroomstoring.” Kortsluiting in een hoogspanningsstation bij Lelystad zorgde er afgelopen september voor dat een hoogspanningslijn te heet werd, ging smeulen en zelfs ging doorhangen. Hierop volgde een brand in een 150 kilovoltstation in Dronten en ontstond een stroomstoring, waarop verschillende wegen werden afgesloten, het treinverkeer werd stilgelegd en diverse sluizen en bruggen buiten werking traden. Ook kwamen enkele duizenden huishoudens zonder stroom te zitten. “Via diverse app-berichten werden wij op de hoogte gebracht van de netuitval. Vrienden waren nieuwsgierig of wij nog wel stroom hadden, maar bij ons hebben de lampen niet eens geknipperd. Als de stroom uitvalt – en dat gebeurt nog al eens in Almere – beschikken wij altijd over een back-up.”

In de kinderschoenen

ESS staat op dit moment nog in de kinderschoenen, weet Ivo. “We hebben al twee keer Liander op bezoek gehad, die constateerde dat we ook ‘s nachts terugleverden aan het net. De netbeheerder dacht daarom dat er een fout in het systeem zat en reageerde zeer verrast én nieuwsgierig op ons systeem. Naar hun weten zijn er pas drie adressen in Almere waar een dergelijk energieopslagsysteem geïnstalleerd is. En dat op een kleine 89.000 woningen… in deze markt is dus nog heel wat te winnen!”

Bewustwording

Hij vertelt dat het hele gezin Van Ling inmiddels bewust bezig is met de stroomvoorziening van het huis. “Aan de Victron-omvormers is een Victron Remote Management (VRM)-portal gekoppeld, zodat we online exact kunnen zien hoeveel energie we op elk moment opwekken en verbruiken. Dit zorgt niet alleen voor bewustwording, maar ook voor een gezonde strijd om zo min mogelijk energie te verbruiken. Bijvoorbeeld door korter te douchen. Ook dat vind ik heel leuk om te zien.”